Αυτή την εβδομάδα στο Bookaholic Thoughts, στη στήλη των εβδομαδιαίων συνεντεύξεων, φιλοξενούμε τη συγγραφέα Ιωάννα Καρακασίδου.
Ιωάννα μου, σ' ευχαριστώ πολύ για την τιμή. Για μένα είναι διπλή η χαρά γιατί γνωριζόμαστε χρόνια, πριν καν το όνειρο της συγγραφής γίνει πραγματικότητα.
Καταρχήν, θα 'θελα να μας πεις κάποια πράγματα για σένα, για να σε γνωρίσουν καλύτερα οι αναγνώστες σου και τα μέλη της ομάδας μας. Πότε άρχισες να γράφεις και ποιο ήταν το έναυσμα;
Άρχισα να γράφω τα «Γλυκά Νερά» στο τέλος μίας σημαδιακής χρονιάς για μένα, τον Νοέμβρη του 2014, όταν έκλεισαν κάποιοι κύκλοι και έκρινα ότι οι συνθήκες ήταν ώριμες πια για να γραφτεί το συγκεκριμένο βιβλίο. Θυμάμαι ότι από μικρή ηλικία πίστευα πως κάποια στιγμή θα γινόμουν συγγραφέας, τόσο μεγάλη ήταν ανέκαθεν η αγάπη μου για την κλασική λογοτεχνία. Ιδέες και εμπνεύσεις υπήρχαν πολλές, επέλεξα όμως να ξεκινήσω με ένα ιστορικό μυθιστόρημα, που να εκτυλίσσεται στην Κωνσταντινούπολη και σε μέρη της Ανατολικής Θράκης από όπου κατάγομαι, τα οποία είχα επισκεφτεί 2-3 φορές ως τότε, αξιοποιώντας παράλληλα μία παλιά οικογενειακή ιστορία.
Έχεις σπουδάσει; Αν ναι, τι αποκόμισες από τις σπουδές σου; Ασκείς κάποιο επάγγελμα, πλην του συγγραφέα;
Σπούδασα Ιστορία & Αρχαιολογία στη Θεσσαλονίκη, με ειδικότητα στην Ιστορία. Χάρη στις σπουδές μου έμαθα να ερευνώ, να σκέφτομαι και να διατυπώνω με ακρίβεια όσα λέω.
Πέρα από την έρευνα και την συγγραφή, διδάσκω αγγλικά.
«Το αίνιγμα της σιωπής» είναι το δεύτερο μέρος του πρώτου σου βιβλίου «Γλυκά νερά», με το οποίο εισήλθες επίσημα στον χώρο της γραφής, και ομολογώ πολύ δυναμικά. Από ό,τι γνωρίζω υπήρξε μελέτη χρόνων για την ολοκλήρωση του έργου, όπου αναφέρονται ιστορικά στοιχεία, τοπικοί θρύλοι και παραδόσεις. Θες να μας πεις κάτι για αυτή την ιστορία; Από πού την εμπνεύστηκες;
Όντως προηγήθηκε μεγάλη προετοιμασία πριν αρχίσω να γράφω τα «Γλυκά Νερά». Ως ιστορικός, είχα πάρει μαθήματα για την οθωμανική Κωνσταντινούπολη και την ιστορία του αραβικού κόσμου. Μετά το πανεπιστήμιο, συνέχισα να μελετώ μόνη μου αυτά τα ιστορικά θέματα, την λαογραφία και τις παραδόσεις, αλλά και να καταγράφω σταδιακά παλιές θρακιώτικες λέξεις, που τις άκουγα μεν σαν παιδί, στην σύγχρονη εποχή όμως τείνουν να εκλείψουν. Είναι κάτι που με προβληματίζει αυτό, ότι τα παιδιά που γεννιούνται τώρα δεν θα έχουν ακούσματα του θρακιώτικου γλωσσικού ιδιώματος. Στο μεταξύ, υπήρχε πάντα στο μυαλό μου μία οικογενειακή ιστορία για μία προθεία μου, που χάθηκε το 1922 και έμεινε πίσω στην Τουρκία, ώσπου μας βρήκε πολύ αργότερα μέσω του άντρα της, που ήταν Άγγλος διπλωμάτης στην Άγκυρα. Πήρα τον κεντρικό πυρήνα αυτής της ιστορίας, μετέφερα όλη τη δράση στην Κωνσταντινούπολη, που, όπως προείπα, έχω επισκεφτεί και γνωρίζω καλύτερα, και μετά από προσεκτικό σχεδιασμό, ξεκίνησα να γράφω. Το ένα βιβλίο οδήγησε πολύ γρήγορα στο άλλο, με τρόπο που δεν μπορώ να εξηγήσω. Τελικά, η μεγαλύτερη έμπνευση και οι περισσότερες ιδέες έρχονται κατά τη διάρκεια της συγγραφής.
Η κεντρική ηρωίδα των βιβλίων σου, η Ευγενία, πόσο μοιάζει στην Ιωάννα; Ενυπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία μέσα στη διλογία σου;
Έχω δανείσει μόνο ορισμένα χαρακτηριστικά μου στην κεντρική ηρωίδα μου. Δυναμισμό, θέληση για ζωή, φιλομάθεια στα «Γλυκά Νερά». Στο «Αίνιγμα» βρίσκω ότι μου μοιάζει περισσότερο, την βάζω π.χ. να εκνευρίζεται για συμπεριφορές και καταστάσεις που θα εκνεύριζαν κι εμένα. Ίσως γι’ αυτό παρουσιάζεται ακόμα πιο αληθινή, αλλά αυτό θα το κρίνουν οι αναγνώστες. Σε καμία περίπτωση όμως δεν αναφέρω αυτούσια γεγονότα της ζωής μου. Όσα αυτοβιογραφικά στοιχεία υπάρχουν στα βιβλία μου, είναι καλά επεξεργασμένα και καμουφλαρισμένα, ώστε να μην ξεχωρίζουν από τον μύθο.
Ο έρωτας ανατρέπει τα πάντα στην ζωή της Ευγενίας και όλων όσων βρίσκονται δίπλα της. Πόσο αλήθεια είναι αυτό στη ζωή μας; Μπορεί ένας έρωτας να αλλάξει άρδην την πορεία μας;
Μπορεί, Κωνσταντίνα. Αλλά σε ποιο είδος έρωτα αναφερόμαστε; Γιατί υπάρχει μεγάλη παρεξήγηση γύρω από αυτό το θέμα. Αληθινός έρωτας και γνήσιο αίσθημα είναι αυτό που νιώθει η Ευγενία για τον Ρήσο στο «Αίνιγμα». Αισθάνεται από την πρώτη στιγμή ότι τον γνωρίζει από πάντα, ότι ανήκουν στον ίδιο κόσμο. The feeling of belonging, που λένε οι Άγγλοι. Ίσως και να είναι κάτι πέρα από τον έρωτα αυτή η αίσθηση, ποιος ξέρει; Μόνο αυτό «το κάτι» έχει τη δύναμη να φέρει τα πάνω-κάτω στη ζωή μας.
Ποιο είναι το πρώτο βιβλίο που διάβασες ή το πρώτο βιβλίο που σε συγκλόνισε και το θεωρείς σταθμό ως προς την εξέλιξη της γραφής σου μέσα από την ωρίμανση των σκέψεων σου. Επίσης, υπάρχει κάποιος λογοτέχνης που σε επηρέασε και θαυμάζεις;
Η πρώτη πιο δυνατή αναγνωστική εμπειρία μου ήταν οι ελληνικοί μύθοι. Δεν ξέρω αν θυμάστε εκείνα τα μεγάλα βιβλία με τα σκληρά εξώφυλλα της ελληνικής μυθολογίας, που απευθύνονταν σε παιδιά. Λογοτέχνες που θαυμάζω υπάρχουν πολλοί.
Θα αναφέρω αυτούς που νιώθω ότι, έστω και υποσυνείδητα, με επηρέασαν στη συγγραφή, με πολύ διαφορετικό τρόπο βέβαια ο καθένας: τον Αλ. Παπαδιαμάντη, την Τζέην Ώστεν, τον Πιέρ Λοτί και την Άγκαθα Κρίστι.
Τι διαβάζεις αυτόν τον καιρό και γιατί;
Διαβάζω τα Γράμματα του Κάφκα στη Μιλένα, στα αγγλικά, από τις εκδόσεις Schocken Books, γιατί η ελληνική έκδοση του Κέδρου είναι εξαντλημένη. Στην αλληλογραφία του αυτή βλέπω έναν Κάφκα πιο προσωπικό και αυθεντικό απ’ ό,τι στα έργα του. Βλέπω έναν άνθρωπο σε διαρκή αναζήτηση του Αδύνατου, κι αυτό μου αρέσει πολύ.
Αν είχες την ευκαιρία να συναντήσεις έναν συγγραφέα αλλοτινής εποχής, να δειπνήσετε ή να ταξιδέψετε μαζί, ποιος θα ήταν αυτός;
Θα προτιμήσω ταξίδι. Θα συνόδευα άνετα την βρετανική αποστολή και την Άγκαθα Κρίστι στο Grand Tour γύρω από τις βρετανικές κτήσεις, το 1922. Μία κρουαζιέρα που κράτησε ένα χρόνο περίπου και που αποδείχτηκε εμπειρία ζωής για την Βασίλισσα του Εγκλήματος. Είναι παραπάνω από βέβαιο ότι τα μέρη που επισκέφτηκε και οι άνθρωποι που γνώρισε αποτέλεσαν μεγάλη πηγή έμπνευσης για το μετέπειτα έργο της. Μάλλον θα ενέπνεαν κι εμένα.
Σαν αναγνώστρια, πόσο οργανωμένη είναι η βιβλιοθήκη σου; Μπορείς να βρεις εύκολα ένα βιβλίο άμα το ψάχνεις; Επίσης προσέχεις τα βιβλία σου ή δεν έχεις πρόβλημα π.χ. να τα τσακίζεις ή να υπογραμμίζεις σημεία που σε ενδιαφέρουν αλλά και να σημειώνεις πάνω σ' αυτά;
Γενικά προσέχω τα βιβλία μου και τα θέλω τακτοποιημένα σε «θεματικές ενότητες», ας το πούμε, μόνο που τα τελευταία χρόνια δεν χωράνε πλέον όλα στις βιβλιοθήκες μου. Ειδικά τα βιβλία μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής, που συνεχίζουν να μαζεύονται σε στοίβες, θέλουν κάποια στιγμή καλύτερη ταξινόμηση. Ένα καινούριο λογοτεχνικό βιβλίο πάντως, που θα μου αρέσει πολύ, θα βρει θέση σε κάποιο ράφι βιβλιοθήκης. Επικρατεί αξιοκρατία ως προς την οργάνωση, όπως καταλαβαίνεις.
Εκτός από το είδος που γράφεις, σαν συγγραφέας αλλά και ως αναγνώστρια, ποιο είδος λογοτεχνίας σου αρέσει περισσότερο; Διήγημα, νουβέλα ή μυθιστόρημα; Και ποιο είδος μυθιστορήματος; Αισθηματικό, ιστορικό, τρόμου, ψυχολογικού θρίλερ ή φαντασίας;
Περισσότερο το μυθιστόρημα και οι συλλογές διηγημάτων. Έχω και ως αναγνώστρια ιδιαίτερη προτίμηση στο ιστορικό και αστυνομικό μυθιστόρημα, στα είδη που γράφω δηλαδή. Αν συνδυάζονται κιόλας, ακόμη καλύτερα για μένα.
Τι σημαίνει για σένα η συγγραφή; Και ποιο είναι το πρόγραμμα που ακολουθείς όταν γράφεις; Παίρνει διαφορετική διάσταση η καθημερινότητά σου όσο διαρκεί η συγγραφή; Πόσο χρόνο καθημερινά χρησιμοποιείς; Έχεις ξενυχτήσει βράδια για να ολοκληρώσεις π.χ. μια παράγραφο;
Η συγγραφή είναι άλλο ένα είδος ψυχαγωγίας και δημιουργικής απασχόλησης. Η καθημερινότητα παίρνει άλλη διάσταση, γιατί ξεκινώ να γράφω μόνο όταν νιώσω αληθινούς τους ήρωές μου. Γράφω κυρίως τα καλοκαίρια. Μόνο τα «Γλυκά Νερά» γράφτηκαν χειμώνα. Πάντα πρωινές ή μεσημεριανές ώρες, ποτέ νύχτα. Δεν με βασανίζει καθόλου η έκφραση, ώστε να χρειάζεται να αγωνιώ τόσο πολύ για μία παράγραφο. Οι αγωνίες και οι πονοκέφαλοι με βρίσκουν νωρίτερα, κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού ενός βιβλίου.
Πιστεύεις πως το διαδίκτυο βοηθά τους νέους δημιουργούς, μέσα από ομάδες, σελίδες και συμβάλλει στην λογοτεχνία;
Υποθέτω πως ναι, αν και δεν είμαι βέβαιη σε ποιο βαθμό. Όπως γνωρίζεις, δεν συμμετέχω τόσο πολύ στα κοινωνικά δίκτυα ή σε λογοτεχνικές ομάδες. Διατηρώ μόνο το προσωπικό μου προφίλ στο Facebook.
Σαν νέα συγγραφέας, πιστεύεις πως στην χώρα μας δίνονται οι κατάλληλες ευκαιρίες σε νέους δημιουργούς να αναδείξουν το ταλέντο τους;
Οπωσδήποτε. Υπάρχουν εκδότες που πιστεύουν πολύ στους νέους δημιουργούς. Κοίτα, οι γνήσιες φωνές πάντα βρίσκουν τον δρόμο τους και, αργά ή γρήγορα, αναγνωρίζονται. Όσο εφήμερος κι αν είναι ο εκδοτικός κόσμος, οι ωραίες ιστορίες έχουν πάντα τη δική τους δύναμη και διαχρονικότητα. Θέλω να πω, δεν υπάρχει αδικία στην Τέχνη ή στη λογοτεχνία, που δεν αποκαταστάθηκε, έστω και μετά θάνατον.
Αν κάποιος αναγνώστης θέλει να επικοινωνήσει μαζί σου, με ποιον τρόπο θα μπορούσε και από πού μπορεί να αποκτήσει το βιβλίο σου.
Μπορεί να μου στείλει μήνυμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση joanne.kappa.1@gmail.com , ή μέσω Facebook: https://www.facebook.com/ioanna.karakasidi
Οι Εκδόσεις Λιβάνη ταξιδεύουν σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο, καθώς και σε χώρες του εξωτερικού, όπου ζούνε πολλοί Έλληνες. Τα βιβλία μου είναι διαθέσιμα σε όλα τα ενημερωμένα βιβλιοπωλεία και φυσικά, στα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία.
(Κλικ εδώ για να μεταφερθείτε στις εκδόσεις Λιβάνη)
Ιωάννα μου, ας κλείσουμε με ένα αγαπημένο σου απόσπασμα, απόφθεγμα ή ποίημα. Το απόσπασμα, μπορεί να είναι και δικό σου.
Μεταφράζω ένα απόφθεγμα που αποδίδεται στον Πέρση ποιητή και φιλόσοφο Σαμς της Ταυρίδας (Shams-i-Tabrizi): «Θα μάθεις διαβάζοντας. Αλλά θα καταλάβεις αγαπώντας.»Σ' ευχαριστούμε πολύ, για το χρόνο που διέθεσες, για την ομάδα μας.
Καλοτάξιδο και το δεύτερο βιβλίο σου και σου ευχόμαστε κάθε επιτυχία στην συγγραφική πορεία σου, καθώς και σε ό,τι δημιουργείς.
Νάντια Βαβάση ® για την Bookaholic Thoughts